Likopen – pomidorowe zdrowie

mgr inż. Agnieszka Kłysz

 

Likopen – co to takiego?

        Likopen należy do grupy karotenoidów odpowiedzialnych za barwę od żółtej do czerwonej, przy czym likopen odpowiada głównie za barwę czerwoną. Coraz większą uwagę przywiązuje się do ich właściwości antyoksydacyjnych oraz zapobieganiu chorobom m.in. sercowo-naczyniowych oraz nowotworowych. Należy zaznaczyć, że to właśnie likopen odznacza się znaczną aktywnością przeciwutleniającą, znacznie większą niż β-karoten czy α-tokoferol. Występuje on w największej ilości w pomidorach, ale można go także znaleźć w różowym grejpfrucie, gujawie, papai czy arbuzie. 

 

Keczup i sos do pizzy – cenne źródła likopenu

     Warto tu wspomnieć, że obróbka termiczna w znacznym stopniu zwiększa biodostępność likopenu, a dodatek tłuszczu może wpływać na zwiększenie jego absorbcji. 

 

Tabela 1. Zawartość likopenu w pomidorach i ich przetworach

Produkty pomidorowe	Zawartość likopenu (µg/g)
Świeże pomidory	8,8-42,00
Gotowane pomidory	37,00
Sos pomidorowy	62,00
Koncentrat pomidorowy	54,00-1500,00
Zupa pomidorowa (skondensowana)	79,90
Pomidor w proszku	1126,0-1264,9
Sok pomidorowy	50,0-116,0
Sos do pizzy	127,1
Keczup	99,0-134,4

 

Jak działa likopen?

      Likopen warto włączać do swojej diety ze względu na szeroko zbadane właściwości antyoksydacyjne, wygaszające tlen singletowy (silny wolny rodnik działający prozapalnie) oraz chroniące lipidy przed utlenianiem. Spożywanie większej ilości likopenu wiąże się ze zmniejszonym ryzykiem zachorowania na nowotwory, szczególnie prostaty, płuc i żołądka. Odkryto także pozytywny wpływ na zmniejszenie ryzyka wystąpienia chorób sercowo-naczyniowych, a także zmniejszenia biomarkerów już rozwiniętej choroby. Można także zauważyć wzrost ilości białka C-reaktywnego przy zmniejszonej ilości likopenu w surowicy. Niektóre badania podają, że likopen zmniejsza syntezę cholesterolu i zwiększa degradację lipoprotein o niskiej gęstości – LDL. Działanie likopenu można także zauważyć przy walce z oparzeniami słonecznymi, gdyż wykazano szybszą regenerację, a także działanie ochronne skóry poddanej działaniu promieni UV. Szerokie działanie antyoksydacyjne wpływa na ogólny stan zdrowia i poprawia funkcjonowanie całego organizmu, dlatego warto włączyć do codziennego jadłospisu większe ilości pomidorów, szczególnie w postaci przetworzonej z dodatkiem wysokiej jakości olejów. 

 

Bibliografia:

 

1. RAO, A., & RAO, L. (2007). ,, Carotenoids and human health” , Pharmacological Research 55 (2007) 207–216.  doi:10.1016/j.phrs.2007.01.01
2. Kelkel, M., Schumacher, M., Dicato, M., & Diederich, M. (2011). ,,Antioxidant and anti-proliferative properties of lycopene”. Free Radical Research, 45(8), 925–940. doi:10.3109/10715762.2011.564168
3. A.V. Rao & Amanat Ali (2007) Biologically Active Phytochemicals in Human Health: Lycopene, International Journal of Food Properties, 10:2, 279-288, DOI: 10.1080/10942910601052673
4. Terlikowska K., Witkowska A., Dobrzycka B., Terlikowski S.J (2013)., ,,Review paper Lycopene in chemoprevetion of breast cancer” Przegląd Menopauzalny; 17 (4): 358–362
5. Giovannucci E. Tomatoes, tomato-based products, lycopene, and cancer: review of the epidemiological literature. J Natl Cancer Inst. 1999; 91(4):317–31. [PubMed: 10050865]
6. Erica N. Story1, Rachel E. Kopec2, Steven J. Schwartz2, and G. Keith Harris1 (2010) ,, An Update on the Health Effects of Tomato Lycopene”, Annu Rev Food Sci Technol. 2010 ; 1