Neofobia żywieniowa – problemy w żywieniu dzieci
mgr inż. Agnieszka Kłysz
Co to jest neofobia?
Definicją neofobii żywieniowej jest określenie postawy wobec spożywania żywności, która objawia się unikaniem i dużą niechęcią do próbowania i jedzenia nowych i nieznanych pokarmów. Możemy tu zauważyć niechęć do spróbowania nowej żywności, niechęć do konkretnych smaków, kolorów lub konsystencji. Dziecko wchodzące w okres neofobii żywieniowej przejawia niechęć do jedzenia potraw znanych, ale wyglądających na nieznane np. podane w innej formie niż zazwyczaj. Z neofobią żywieniową mamy najczęściej do czynienia wśród dzieci w wieku 2-6 lat.
Przyczyny neofobii żywieniowej
Neofobia żywieniowa ma wiele przyczyn, które mogą obejmować czynniki genetyczne, biologiczne oraz środowiskowe. Do najważniejszych z nich należą:
– Czynniki biologiczne: Niektóre dzieci mogą być bardziej podatne na neofobię żywieniową ze względu na swoje geny. Jeśli rodzice gorzej przechodzili okres neofobiczny jest duże prawdopodobieństwo, że dziecko także gorzej przejdzie ten okres. Mamy też wrodzone preferencje wobec słodkich substancji i równocześnie występuje awersja do substancji kwaśnych i gorzkich, który uznawany jest jako wynik adaptacji do warunków bytowania człowieka.
– Czynniki środowiskowe: preferencje żywieniowe, tolerancja na smaki zmienia się z czasem wystawiania na ich ekspozycje ( tak ważne jest żywienie w ciąży i rozszerzanie diety). Warto tutaj zauważyć, że sposób kamienia także odgrywa dużą rolę. Karmienie piersią może wpłynąć na delikatniejszy przebieg neofobii, ponieważ do mleka matki przedostają się smaki, mleko modyfikowane jest cały czas takie same, więc poznawanie nowych smaków jest troszkę zmniejszone. Warto także nie zwlekać z rozszerzaniem diety i tutaj fajnym rozwiązaniem jest stosowanie metody BLW, daje ona możliwość poznania żywności nie tylko pod względem smaku, ale również tekstury.
Skutki źle przeprowadzonej neofobii żywieniowej:
– Niedobory substancji odżywczych: Dzieci z neofobią żywieniową często mają ograniczoną dietę, co może prowadzić do niedoborów witamin i minerałów, a w konsekwencji do różnych problemów zdrowotnych
– Problemy ze wzrostem i rozwojem: Brak różnorodności w diecie może wpływać na prawidłowy wzrost i rozwój dziecka
– Obniżona samoocena: Dzieci mogą czuć się inne lub gorsze od rówieśników, co może prowadzić do obniżonej samooceny
– Izolacja społeczna: Lęk przed jedzeniem nowych pokarmów może sprawić, że dzieci unikają sytuacji społecznych związanych z jedzeniem, takich jak stołówki szkolne czy przyjęcia urodzinowe
– Stres i niepokój: Codzienne posiłki mogą stać się źródłem stresu zarówno dla dziecka, jak i dla jego rodziny
– Pojawienie się wybiórczości pokarmowej: odmowy jedzenia różnych produktów, mimo ich znajomości i spożywanie posiłków wyłącznie z preferowanej grupy. Może być odrzucanie ze względu na fakturę czy kolor.
Jak ułatwić sobie przejście przez okres neofobii?
– Stopniowe wprowadzanie nowych potraw: Zacznij od małych porcji nowych pokarmów i stopniowo zwiększaj ich ilość. Możesz również łączyć nowe produkty z ulubionymi potrawami dziecka
– Tworzenie pozytywnych doświadczeń związanych z jedzeniem: Staraj się, aby posiłki były przyjemne i bezstresowe. Czasami jest to ciężkie dla rodziców zwłaszcza jeśli posiłek jest praktycznie nie zjedzony lub dziecko odmawia naleśnika bo jest inaczej zwinięty, ale warto tutaj naprawdę podejść z cierpliwością pamiętając, że dla dziecka to też bardzo ciężki etap
– Włączanie dziecka w przygotowywanie posiłków: Dzieci, które uczestniczą w gotowaniu, są bardziej skłonne do próbowania nowych potraw. Możesz pozwolić dziecku pomagać w kuchni, co może zwiększyć jego zainteresowanie jedzeniem, także fajnym rozwiązaniem są wspólne zakupy i wybieranie przez dziecko produktów
– Ekspozycja na nowe smaki i tekstury: Regularne wprowadzanie nowych smaków i tekstur może pomóc dziecku przyzwyczaić się do nich. Możesz to robić poprzez zabawy sensoryczne związane z jedzeniem, na początku może to być tylko dotykanie, wąchanie, później smakowanie.
Podsumowanie
Okres neofobii żywieniowej jest bardzo ciężkim etapem rozwojowym zarówno dla dzieci jak i rodziców, ale jest również niezwykle ważny w kształtowaniu nawyków żywieniowych na późniejsze lata, a nawet na całe dorosłe życie. Warto tutaj korzystać z porad specjalistów: dietetyka, psychodietetyka, neurologopedy, czy psychologa.
Bibliografia:
- Kozioł-Kozakowska A., , Piórecka B., ,, Neofobia żywieniowa jej uwarunkowania i konsekwencje zdrowotne” (2013), STANDARDY MEDYCZNE/PEDIATRIA T. 1 ν 2-6
- Kinsner M., Kazimierska A., ,,Programowanie metaboliczne” (2018) Postępy Nauk o Zdrowiu 2/2018; 5–18